Kurulum Sonrası Ayarları (Türkçe)
From ArchWiki
i18n |
---|
Česky |
English |
Español |
Italiano |
Ελληνικά |
简体中文 |
Türkçe |
Bu sayfada, kurulumdan sonra yapmak isteyebileceğiniz bazı performans artırıcı işlemler ve çeşitli ipuçlarını bulabilirsiniz.
Otomatik Donanım Tanıma
-
lshwd
aracı ile otomatik donanım tanıma yoluna gidebilirsiniz. Bu araç sayesinde hangi çekirdek modüllerinin size lazım olduğunu ve hangilerini kullanmanız gerektiğini öğrenebilirsiniz.
- Ayrıca
hwdetect
aracını da kullanabilirsiniz. lshwd'den daha hızlı ve daha kapsamlı olduğu söylenmektedir. Daha ayrıntılı bilgi için: hwdetect
Lilo Açılış Sürecini Hızlandırmak
- Lilo açılış sürecini hızlandırmak için
/etc/lilo.conf
dosyanıza şu satırı eklemelisiniz:
compact
Açılış sürecini durdurma
- Açılış işlemi sürecinde, giriş ekranı gelmeden önce açılış mesajlarını okumak için süreci durdurmak isteyebilirsiniz. Bunun için
/etc/rc.local
dosyanıza şu satırı eklemelisiniz:
read KEY
- KEY'i istediğiniz bir tuş ile değiştirebilirsiniz.
- veya
/etc/issue
dosyasındaki ilk satırı silebilirsiniz. (O satır ekranın temizlenmesine yöneliktir) - Ayrıca,
dmesg
ile initd başlatılana kadar olan mesajları görebilirsiniz.
Konsolu ve PS1'i Renklendirmek
~/.bashrc ve /root/.bashrc dosyası öntanımlı PS1 (komut satırı) değişkenlerini barındırmaktadır. Normal kullanıcı olarak:
nano ~/.bashrc
Öntanımlı PS1'i devre dışı bırakabilirsiniz:
#PS1='[\u@\h \W]\$ '
Ve yerine şunu ekleyebilirsiniz:
PS1='\[\e[0;32m\]\u\[\e[m\] \[\e[1;34m\]\w\[\e[m\] \[\e[m\] \[\e[1;32m\]\$ \[\e[m\]\[\e[1;37m\] '
Böylece, daha renkli bir komut satırına sahip olabilirsiniz. root kullanıcısı için ise, /root/.bashrc dosyasını açıp:
# nano /root/.bashrc
Öntanımlı PS1'i devredışı bırakabilirsiniz:
#PS1='[\u@\h \W]\$ '
Ve yerine aşağıdaki kodu ekleyip, daha renkli bir konsola sahip olabilirsiniz:
PS1='\[\e[0;31m\]\u\[\e[m\] \[\e[1;34m\]\w\[\e[m\] \[\e[0;31m\]\$ \[\e[m\]\[\e[0;32m\] '
Daha fazla bilgi için, Color Bash Prompt sayfasını ziyaret ediniz.
Less kullanımı
Eğer grafik ortamdan çok konsolda çalışıyorsanız, lesspipe
kurmak isteyebilirsiniz. (Paket AUR'da mevcuttur). lesspipe ile şunu yapabilirsiniz:
less lesspipe.tar.gz ==> use tar_file:contained_file to view a file in the archive -rw------- solstice/users 695 2008-01-04 19:24 lesspipe/PKGBUILD -rw------- solstice/users 43 2007-11-07 11:17 lesspipe/lesspipe.sh lesspipe.tar.gz (END)
ipucu: less komutunu bir defa kullanarak birden fazla dosyanın içeriğini görebilirsiniz, Bunun için man lesspipe yazarak kullanım kılavuzundan nasıl yapabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Konsol Yazıtipini Değiştirmek
Arch kullanıcıları genelde Terminus yazı tipini tercih etmektedirler. Kurmak için:
pacman -S terminus-font
Kurduktan sonra /etc/rc.conf'da şu düzenlemeyi yapınız:
CONSOLEFONT="ter-v16b"
Hemen kullanmak istiyorsanız setfont komutunu kullanabilirsiniz:
setfont ter-v16b
Renkli man sayfaları
Eğer GNU/Linux kullanmaya yeni başlamış iseniz, öğrenmek için man sayfalarını kullanabilirsiniz. Man sayfalarını renklendirmek, okumayı ve yazıya odaklanmayı kolaylaştırmaktadır. Renklendirme için, most kullanabilirsiniz.
pacman -S most
İçerik bakımından less'e benzemektedir ancak renkli çıktı vermektedir.
man sayfalarını most ile renklendirerek okumak için /etc/man.conf dosyasını açıp, PAGER ve BROWSER değerlerini, aşağıdaki gibi değiştirmelisiniz:
PAGER /usr/bin/most -s BROWSER /usr/bin/most -s
Kaydettikten sonra:
man whatever_man_page
yazarak man sayfalarını most ile renklendirilmiş şekilde okuyabilirsiniz.
Renkleri değiştirmek istiyorsanız, ~/.mostrc dosyasını düzenlemelisiniz (eğer böyle bir dosya yoksa oluşturmanız gerekir) veya /etc/most.conf'u da düzenleyebilirsiniz.
örnek ~/.mostrc dosyası:
% Renk Ayarları color normal lightgray black color status yellow blue color underline yellow black color overstrike brightblue black
less benzeri kısayollar için bir örnek (satıra gitmek için 'J' kullanabilirsiniz):
% less benzeri klavye kısayolları unsetkey "^K" unsetkey "g" unsetkey "G" unsetkey ":" setkey next_file ":n" setkey find_file ":e" setkey next_file ":p" setkey toggle_options ":o" setkey toggle_case ":c" setkey delete_file ":d" setkey exit ":q" setkey bob "g" setkey eob "G" setkey down "e" setkey down "E" setkey down "j" setkey down "^N" setkey up "y" setkey up "^Y" setkey up "k" setkey up "^P" setkey up "^K" setkey page_down "f" setkey page_down "^F" setkey page_up "b" setkey page_up "^B" setkey other_window "z" setkey other_window "w" setkey search_backward "?" setkey bob "p" setkey goto_mark "'" setkey find_file "E" setkey edit "v"
Alternatif olarak, less ile man sayfalarını renklendirebilirsiniz. Bu metod most metoduna nazaran daha gelişmiş bir yöntem olmakla birlikte ileri seviyede kullanıcılara hitap etmektedir. Kullandığınız kabuk dosyasının ayar dosyasına (.bashrc, .zshrc vs.) şu satırları ekleyebilirsiniz:
export LESS_TERMCAP_mb=$'\E[01;31m' export LESS_TERMCAP_md=$'\E[01;31m' export LESS_TERMCAP_me=$'\E[0m' export LESS_TERMCAP_se=$'\E[0m' export LESS_TERMCAP_so=$'\E[01;44;33m' export LESS_TERMCAP_ue=$'\E[0m' export LESS_TERMCAP_us=$'\E[01;32m'
Kaynak: http://nion.modprobe.de/blog/archives/572-less-colors-for-man-pages.html
AUR'a Doğrudan Erişim
AUR, ABS ve makepkg yardımıyla kendi paketlerinizi oluşturabilirsiniz. Ancak, bu paketleri takip etmek ve güncellemek eğer paket sayısı fazla ise sıkıcı olabilir. Bazı betikler yardımıyla bu işlemi kolaylaştırabilirsiniz.
Arch üzerinde, AUR konusunda en popüler üçüncü parti yazılım yaourt'dur.
See a list of other programs that help you access AUR
Otomatik tamamlama
Otomatik tamamlama gündelik kullanımda vakit kazandıran ve işleri kolaylaştıran bir özelliktir. Kurmak için:
pacman -S bash-completion
Kurduktan sonra ~/.bashrc dosyanıza, şu satırları eklemelisiniz:
if [ -f /etc/bash_completion ]; then . /etc/bash_completion fi
Konsolda fare kullanımı (gpm)
- Konsolda fare kullanımını gerçekleştirmek için gpm paketini kurmalısınız:
pacman -S gpm
- Fare imlecinin düzgün hareket etmemesi veya doğru çalışmaması durumunda
/etc/conf.d/gpm
dosyasını düzenlemeniz gerekmektedir:
PS/2 fareler için:
GPM_ARGS="-m /dev/psaux -t ps2"
USB fareler için:
GPM_ARGS="-m /dev/input/mice -t imps2"
IBM Trackpoint için, şu şekilde düzenlemeye gitmelisiniz:
GPM_ARGS="-m /dev/input/mice -t ps2"
- Başlangıçta gpm'in çalışmasını istiyorsanız, /etc/rc.conf dosyanızda, DAEMONS kısmına
gpm
'i eklemelisiniz.
X'i açılışta başlatmak
Yazıtiplerini LCD'ler için ayarlamak
Fonts sayfasını ziyaret etmelisiniz.
Numlock'u açılışta etkinleştirmek
Kendi Paketlerinizi Derlemek için ABS Kullanımı
- Eğer ABS kullanmak istiyorsanız, paketin inşa dosyalarını /var/abs altından almayı unutmayınız. O dizin altında bulunan, derlemek istediğiniz PKGBUILD dosyasını, ev dizininizde herhangi bir klasör altına kopyalayarak, istediğiniz zaman paketinizi derleyebilirsiniz. Böylelikle abs komutunu verdiğinizde paketin inşa dosyası üzerinde yaptığınız değişiklikler kaybolmayacaktır.
Paketleri Optimize Etmek
- makepkg ile derlediğiniz paketleri optimize etmek için (mesela kernel iyi bir örnektir), /etc/makepkg.conf dosyasında GCC seçeneklerini belirleyebilirsiniz.
(Athlon İşlemci İçin Örnek) export CFLAGS="-march=athlon -O2 -pipe -fomit-frame-pointer" export CXXFLAGS="-march=athlon -O2 -pipe -fomit-frame-pointer"
Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için Safe CFlags sayfasına bakmalısınız.
Zamandan Tasarruf İçin Komut Kısayolları Kullanın
- Kendi kısayollarınızı ~/.bashrc veya /etc/profile dosyasını düzenleyerek oluşturabilirsiniz.
alias p="pacman" alias ll="ls -lh" alias la="ls -a" alias exit="clear; exit" alias x="startx" # Kurulabilir paketler arasında arama yapmanızı sağlar 'pacsearch paketadı' yazmanız yeterlidir alias pacsearch="pacman -Sl | cut -d' ' -f2 | grep " # Sistemi güncellemek için kısayol (Önce sudo'yu kurmuş olmanız gerekmektedir) alias pacup="sudo pacman -Syu" # kısaca 'pac paketadı' diyerek paket kurmak için alias pac="sudo pacman -S"
Renkli pacman -Ss çıktısı için:
# renkli pacman -Ss çıktısı için ~/.bashrc ve/veya /etc/profile dosyasına şunları ekleyin: alias pacs="pacsearch" pacsearch () { echo -e "$(pacman -Ss $@ | sed \ -e 's#core/.*#\\033[1;31m&\\033[0;37m#g' \ -e 's#extra/.*#\\033[0;32m&\\033[0;37m#g' \ -e 's#community/.*#\\033[1;35m&\\033[0;37m#g' \ -e 's#^.*/.* [0-9].*#\\033[0;36m&\\033[0;37m#g' ) \ \033[0m" }
IPv6'yı Devredışı Bırakmak
Dünya genelinde yaygınlaşıncaya kadar, IPv6 çekirdek modüllerini kullanmamak işinize gelebilir. Bunun için IPv6 modülünü devredışı bırakmak sayfasını ziyaret ediniz.
Faydalı Komut ve Programlar
grep
- dosya içinde arama yapabilir (örnek:grep -i syslog /etc/*
yazdığınızda /etc dizini altında "syslog" kelimesini barındıran dosyaları görebilirsiniz; (-i
parametresi büyük küçük harf duyarlılığını kaldırır))pkill/killall "süreç_adı"
- verilen isimdeki süreçleri sonlandırır (örnek:killall kdm
)ps
- süreç durumunu gösterir (örnek:ps -xau
bütün etkin süreçleri gösterir)locate
- hard disk içindeki dosyaları aramak için locate komutunu kullanabilirsiniz (önceliklelocate -u
yazarak dosya veritabanı oluşturmalısınız...) (örnek:locate Xservers
yazdığınızda içinde Xservers geçen dosyaları görüntüler)
pacman
Bash komutlarının yardımıyla pacman ile paket kurarken, birden fazla paketi ve paketi grubunu rahatça kurabilirsiniz. Mesela kdemod paketinin theme, applets ve tools paket gruplarını şöyle indirebilirsiniz:
pacman -S kdemod-{applets,theme,tools}
Tabii ki işlem bununla sınırlı değil, aşamaya göre bu değeri genişletebilirsiniz:
pacman -S kdemod-{ui-{kde,kdemod},kdeartwork}
Pacman'in -q parametresi, sürüm bilgisini göstermemek için kullanılır, aşağıdaki komut yardımıyla isminin içinde compiz geçen bütün paketleri kurabilirsiniz:
pacman -S `pacman -Qq | grep compiz`
Aynı işlemi -q parametresi kullanmadan awk yardımı ile şu şekilde gerçekleştirebilirsiniz:
pacman -S `pacman -Q | awk '{ print $1 }' | grep compiz`
Herşeyi tekrar kurmak mı istiyorsunuz? Eğer makepkg ile paket oluşturup kurmamışsanız bu işlem kolaydır, ancak makepkg ile de paket oluşturmuşsanız, öncelikle bu paketleri öğrenin:
pacman -S `pacman -Qq`
komut hata verebilir, çünkü bazı paketler veritabanında bulunmuyor olabilir. Bu durumda, pacman tarafından kurulan paketleri listelemeye ihtiyaç duyabiliriz. Bunu yapmak için, yabancı paketleri (makepkg, yaourt vs aracılığı ile kurulan paketler) gizleyebiliriz. Bunu yapmak için -m ve grep -v kullanabiliriz:
pacman -S $(pacman -Qq | grep -v "`pacman -Qqm`")
makepkg
makepkg otomatik paket oluşturmak için kullanılan bir araçtır. Temel olarak ./configure && make && make install
prosedürü benzeri işlemi gerçekleştirir. Yani sadece bu işlemle kısıtlı değildir. Makepkg PKGBUILD dosyasındaki verileri okur, kaynağı derler, paket haline getirir ve pacman ile kurulmaya müsait hale getirir. makepkg komutunu kullanabilmeniz için, komutu verdiğiniz dizinde muhakkak inşa dosyası olan PKGBUILD dosyası yer almalıdır.
ABS
Resmi depolarda yer alan her paketin inşa dosyasına ABS üzerinden erişebilirsiniz. ABS ile optimizasyon, paket üzerinde değişiklik vs. gibi ihtiyaçlarınızı giderebilirsiniz. abs komutunu verdiğinizde, SVN deposundaki bütün paket inşa dosyaları (PKGBUILD'ler) /var/abs dizini altına konur.
Sıkıştırılmış Dosyaları Açmak
dosya.tar : tar xvf dosya.tar dosya.tgz : tar xvzf dosya.tgz dosya.tar.gz : tar xvzf dosya.tar.gz dosya.bz : bzip -cd dosya.bz | tar xvf - dosya.bz2 : tar xvjf dosya.tar.bz2 VEYA bzip2 -cd dosya.bz2 | tar xvf - dosya.zip : unzip dosya.zip dosya.rar : unrar x dosya.rar
Bu yöntemlerle arşiv açmak oldukça eski bir yöntemdir. tar hakkında ayrıntılı bilgi için man bsdtar yazınız.
Uzun komutlarla uğraşmak yerine fonksiyon tanımlayıp işlerinizi daha kolay yapabilirsiniz. Aşağıda kodu verilen fonksiyonu '~/.bashrc' veya zsh kullanıyorsanız '~/.zshrc' dosyanız ekledikten sonra bu fonksiyonu 'extract sıkıştırılmış_dosya' komutu ile kullanabilirsiniz:
extract () { if [ -f $1 ] ; then case $1 in *.tar.bz2) tar xvjf $1 ;; *.tar.gz) tar xvzf $1 ;; *.bz2) bunzip2 $1 ;; *.rar) rar x $1 ;; *.gz) gunzip $1 ;; *.tar) tar xvf $1 ;; *.tbz2) tar xvjf $1 ;; *.tgz) tar xvzf $1 ;; *.zip) unzip $1 ;; *.Z) uncompress $1 ;; *.7z) 7z x $1 ;; *) echo "'$1' dosyası açılamıyor..." ;; esac else echo "'$1' geçerli bir dosya değil!" fi }